W Polsce obowiązuje system segregacji odpadów (JSSO), w ramach którego odpady komunalne zbiera się w podziale na pięć głównych frakcji (w nawiasach podano kolor pojemnika lub worka):
- PAPIER (kolor niebieski)
- METALE I TWORZYWA SZTUCZNE (kolor żółty)
- SZKŁO (kolor zielony)
- BIO (kolor brązowy)
- ZMIESZANE / RESZTKOWE (kolor czarny).
W niektórych gminach szkło zbierane jest w podziale na kolory. Wówczas system uzupełniony jest o:
- szkło bezbarwne (kolor biały)
- szkło kolorowe (kolor zielony).
Szczegółowa lista odpadów, które można wrzucać do poszczególnych pojemników powinna być dostępna na stronach internetowych gmin lub związków międzygminnych, ponieważ to one organizują system selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Różnice wynikają z infrastruktury dostępnej dla danej lokalizacji (np. kompostownia lub biogazownia, możliwości technologiczne sortowni, itp.).
Większość grup odpadów podlega jednak tym samym zasadom, w ramach których:
- Do pojemnika niebieskiego wrzucać należy elementy papierowe i tekturowe, w tym opakowania, kartony, gazety, czasopisma, papiery biurowe i szkolne, zeszyty.
- Do pojemnika żółtego, który oznaczony jest napisem „metale i tworzywa sztuczne”, wrzucać należy nie tylko wszystkie opakowania z tworzyw sztucznych, w tym kubeczki po jogurtach, butelki i folie, plastikowe pojemniki po detergentach i metale (np. puszkę po konserwie lub po napoju), ale także opakowania wielomateriałowe (np. kartony po mleku czy folie po batonikach lub chipsach).
- Do pojemnika zielonego wyrzucać należy szkło białe i kolorowe, jak puste butelki, słoiki czy szklane opakowania po kosmetykach (jeżeli nie są wykonane z trwale połączonych kilku surowców). W niektórych gminach obowiązuje bardziej szczegółowy system zbierania odpadów szklanych, wówczas do pojemnika zielonego wrzucać należy szkło kolorowe, a do pojemnika białego – bezbarwne. W każdym przypadku zabronione jest wrzucanie do tych pojemników potłuczonych szklanek, ceramicznych naczyń, luster, szyb czy zepsutych okularów, ponieważ odpady te uniemożliwią recykling dominujących w tym strumieniu szklanych odpadów opakowaniowych.
Odpadów opakowaniowych nie trzeba myć przed wrzuceniem do odpowiedniego pojemnika, ponieważ przed procesem recyklingu są odpowiednio przygotowywane – czyszczone i dezynfekowane. Konieczne jest jednak opróżnienie opakowań – zbyt duże ilości żywności mogą spowodować zanieczyszczenie, które poskutkuje rozwinięciem się pleśni lub zagnieżdżeniem gryzoni, poszukujących pożywienia.
- Do pojemnika brązowego wyrzucać należy przede wszystkim odpady roślinne (liście, kwiaty, łodygi) i odpady żywności, czyli resztki jedzenia, obierki, łupiny, skorupki po jajach, resztki warzyw i owoców (także te popsute).
W zależności od gminy odpady ulegające biodegradacji mogą być kompostowane lub przetwarzane w biogazowni. Wszystko zależy od dostępnej infrastruktury w danej lokalizacji. Dlatego bardzo ważne jest dokładne zapoznanie się z wytycznymi dla konkretnej gminy. Jeśli odpady z brązowego pojemnika przekazywane są do kompostowania, to nie należy wrzucać do niego kości i resztek mięsa, gdyż uniemożliwią ten proces. Natomiast jeśli w danej gminie odpady bio trafiają do biogazowni, wówczas ww. odpady można umieszczać w tym pojemniku.
Bardzo praktycznym rozwiązaniem, umożliwiającym skuteczne przetworzenie odpadów ulegających biodegradacji w nawóz, który można wykorzystać na własne potrzeby, jest prowadzenie kompostownika, w którym odpady roślinne i odpady żywności można poddać kompostowaniu. Jest to w pełni zgodne z obowiązującym prawem i powinno wiązać się z obniżeniem opłaty za odpady komunalne, wnoszonej do gminy.
- Do pojemnika czarnego natomiast wrzucać należy wszystko to, czego nie można wrzucić do kolorowych pojemników ani oddać do PSZOK-u lub innego punktu zbierania. Jest to pojemnik na odpady zmieszane, zwane także resztkowymi. Będą to np. zatłuszczony papier, zużyte środki higieny osobistej, jak podpaski, resztki mięsa (w sytuacji, gdy odpady ulegające biodegradacji są poddawane kompostowaniu).
Ważnym elementem systemu selektywnego zbierania odpadów są Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, w skrócie PSZOK. Każda gmina powinna zapewnić mieszkańcom co najmniej jedno takie miejsce – samodzielnie lub we współpracy z inną gminą. Przywozimy tu stare meble, zużyte opony, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, drobny gruz budowlany, farby i puste pojemniki po farbach, smarach, olejach, przepalone świetlówki, żarówki, zużyte akumulatory i baterie, starą odzież, przeterminowane leki i chemikalia oraz wiele innych. Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz zużyte baterie można wyrzucić także do specjalnych pojemników w każdym większym sklepie oferującym elektronikę i sprzęt gospodarstwa domowego.